'De vraag is niet of we moeten samenleven. De vraag is hoe we moeten samenleven.' We beseffen nog niet genoeg hoe gelukkig we kunnen worden door samen te leven. Ook al zijn we nog zo verschillend. Maar hoe creëren we dan meer 'wij'? Velen zijn hier al mee bezig. Niet door het van bovenaf op te leggen maar door het van onderuit mogelijk te maken. Zoals twee goede vrienden van mij in Marseille: Nathalie Gatellier en Tarik Ghezali.

Tarik en Nathalie zijn actief in la Fabrique de Nous. Een fabriek om 'wij' te fabriceren. Klinkt misschien een beetje kumbaja, maar dat is het zeker niet. Tarik is een ingenieur met een track record in sociaal ondernemen. Nathalie heeft politieke wetenschappen en economie gestudeerd. Zij gaf haar job als senior consultant bij Deloitte op om aan de slag te gaan bij Apprentis d'Auteuil, een organisatie die al meer dan 150 jaar kansarme jongeren op weg zet naar een betere toekomst.

MARSEILLE FRATERNELLE

Ondertussen hebben Nathalie en Tarik 'Marseille Fraternelle' opgericht. Hun doel: van Marseille de hoofdstad van de broeder- en zusterlijkheid maken. Want er is iets grondig mis in Marseille. Al 2.600 jaar is Marseille een stad waar vluchtelingen welkom zijn. Ze zeggen hier niet voor niets 'nous sommes tous d'ici et d'ailleurs' (wij zijn allen van hier en van elders). En toch is Marseille ook een verdeelde stad, sociaal, cultureel en zelfs territoriaal. Het beste bewijs hiervan is dat het openbaar vervoer niet verbindt maar verdeelt, zeker als het naar de 'moeilijke' wijken in het noorden rijdt. Maar is dat in andere steden zo verschillend, ook in Vlaanderen, vraag ik mij dan af?

Stel nu dat we van deze verscheurde en gefragmenteerde stad, waar verschillende groepen elkaar zelden of nooit ontmoeten, een broeder- en zusterlijke stad willen maken.

Beeld je eens in dat dokters jongeren uit moeilijke wijken voorbereiden op hun toegangsexamen geneeskunde.

Beeld je eens in:
dat mensen hun privézwembad openstellen voor zwemlessen met jongeren uit kansarme wijken,
dat we culturele en sportactiviteiten organiseren met leerlingen van welvarende scholen, arme scholen en scholen met een bobo (bourgeois bohémien) publiek,
dat topchefs hun keuken openstellen voor vrouwen met kooktalent uit de cités die zo een getuigschrift halen en een eigen restaurant beginnen,
dat dokters jongeren uit moeilijke wijken voorbereiden op hun toegangsexamen geneeskunde,
dat baby's en peuters worden opgevangen in een woonzorgcentrum.

Om slechts vijf van de 20 acties die nu in Marseille lopen te vernoemen. Momenteel draaien al 100 organisaties, ondernemers en mensen hierin mee. Hoe doen ze dat? Door handen, hart en hoofd te laten samenwerken. Handen worden uit de mouwen gestoken. We wachten niet af. Het hart toont emotie. En we bewaren steeds ons goed humeur. Ons hoofd laat ons efficiënt handelen. We verzamelen data zodat er vergeleken en verbeterd kan worden.

'WIJ' CREËREN

We kunnen blijven wachten op de overheid of we kunnen zelf in actie schieten. Dat is waar Nathalie en Tarik voor kiezen. Dat is de basis van Wetopia, waar we samen stad maken. Het heeft geen zin meer om te schuilen onder de paraplu die politici voor ons open houden. Die paraplu is zo lek als een zeef. Politici zijn niet in staat om alle problemen op te lossen en worden dus overschat. We kunnen zelf meer dan we denken, als burgers, ondernemers, ambtenaren, wetenschappers, kunstenaars, activisten en stadsmakers. Verbind al die mensen en groepen die elkaar zelden of nooit ontmoeten en creëer zo onverwachte mogelijkheden.

Als je de rattenvangers in sommige partijen, organisaties of media moet geloven lijkt het alsof we met getrokken messen tegenover elkaar staan. Maar is dat wel zo? Zou het ook niet kunnen dat we het nooit zo fel voor elkaar hebben opgenomen als nu? Tarik heeft het eens opgezocht. Nooit tevoren waren er in Frankrijk zoveel interculturele huwelijken. Nooit tevoren werd zoveel auto gedeeld. Nooit tevoren waren zoveel vrijwilligers actief. Zo gaf hij tientallen voorbeelden. Het hoeft elders niet anders te zijn.

Doe zoals Tarik en Nathalie. We zijn talrijker dan ze ons willen doen geloven.

Op 16 mei is het de 'Internationale Dag van het Samenleven in Vrede'. Je kan nu al de 'Universele Verklaring voor het Samenleven in Vrede' ondertekenen op www.16mai.org. Kijk dan ook eens naar hun film 'Nous tous/All of us'. Reik je hand. Toon je hart. Laat je hoofd werken. En creëer meer 'wij'. Doe zoals Tarik en Nathalie. We zijn talrijker dan ze ons willen doen geloven.

• broederlijkheid
• Marseille
• column