Ik heb voor de vakbond gewerkt. Dan weet je dat je op een bepaald moment moet landen. Je zoekt naar wat een eerbaar compromis heet. En dat is een oplossing waar je bij je achterban niet beschaamd over wordt. Soms is dat op het randje. Je ziet de twijfel in de ogen van de militanten, maar na een tijd zijn ze zelf aan het eind van hun krachten. Ze hebben je op alle mogelijke manieren ondersteund, ook met acties. Maar op een bepaald moment is het op. Dat moment kun je niet theoretisch bepalen. Het dringt zich op. De secretaris toont in regel de weg. Hij legt uit, overtuigt, toetst ook vaak af. Zijn militanten zijn nooit ver weg. Maar heel af en toe wordt hij onder de voet gelopen. Voor even is het vertrouwen stuk. Als hij zich niet vlug herpakt, kan hij het schudden.

Ik heb ook voor de partij gewerkt. De militanten zitten niet zo dichtbij. Je krijgt veel minder rechtstreekse en onmiddellijke feedback. Het speelveld is ook veel ruimer, de inzet veel abstracter. Je moet van goeden huize zijn om in te gaan tegen die kleppers, die straks minister worden. Technisch is het allemaal niet zo simpel en vaak is er geen tijd voor een gedetailleerde uitleg. Soms zijn details niet eens bekend. En toch moet worden beslist. Het vertrouwen kan wegsmelten.

Op een bepaald moment dacht ik: nu moeten de regeringsonderhandelaars stoppen.

Op een bepaald moment dacht ik: nu moeten de regeringsonderhandelaars stoppen. De socialisten wilden per se een belasting op meerwaarde, de Franstalige liberalen wilden die per se niet. Maar die socialisten hielden daar zo sterk aan vast dat ze op andere terreinen heel veel slikten. Het mechanisme is langer gekend: in het uiteindelijke compromis betalen de zwaksten te veel. En dat is nu ook weer gebeurd. Ook na de regeringsvorming blijft de discussie over de meerwaardebelasting op tafel. Het is niet uitgesloten dat de sterksten er met een dode mus vanaf geraken. Maar wie het moeilijk heeft, zal bloeden.

Daarom dacht ik: beter stoppen. Maar toen ze toch verder deden, wist ik: het kan niet anders. O jawel, je kunt er blijven over doorbomen of men niet meer had moeten besparen in de gezondheidszorgen en minder in de pensioenen en uitkeringen. En natuurlijk is het een schandaal dat de welvaartsenveloppe leeg is. Daarin werd ooit het Generatiepact verpakt en nu is die enveloppe zelfs weg. Maar de onderhandelaars zagen de bodem van het vat. En dat heeft het congres – waar er wel niet veel uitkeringstrekkers geweest zullen zijn - begrepen. Ze konden de teksten niet meer lezen, ze konden de details niet meer uitpluizen, maar ze wisten dat het op was en gaven hun vertrouwen. Het is op het randje. Volgende verkiezingen zullen uitwijzen of het er toch niet over was.

Samenleving & Politiek, Jaargang 32, 2025, nr. 3 (maart), pagina 72

• Arizona
• regering-De Wever
• Vooruit