Het beeld wekte namelijk een herinnering in me op. “Nooit meer. Nooit zouden dit soort drama’s nog mogen gebeuren”, dat dacht ik na de dood van Mehdi in 2019. Hij kwam om het leven aan het Centraal Station, aangereden door een politiecombi die aan meer dan 90 km/u onderweg was naar een interventie, zonder sirene. Toen ik Mehdi’s broer belde om samen naar de herdenking van Fabian te gaan, hoorde ik wanhoop in zijn stem.

Ik kreeg een flashback. Ik dacht aan het verdriet dat ik zag in de ogen van Adils vader, die zijn zoon verloor tijdens een politieachtervolging in volle coronaperiode. Adil werd aangereden op een tweewieler. Een gevoel van machteloosheid overviel me. Ik dacht aan hen, Mehdi, Adil, Sabrine, Ouassim, en alle andere jonge Brusselaars die om het leven kwamen tijdens politieachtervolgingen. Alsof we plots weer terug in de tijd waren twee, drie, vijf jaar geleden. Alsof we vastzitten in een nachtmerrie die zich telkens opnieuw afspeelt. Alsof er na al die tragedies nog niets is veranderd.

Wat wel veranderd is, is dat ik vandaag in de politiek zit. En daarom voel ik me deze keer ook verantwoordelijk voor wat er is gebeurd. Dinsdag durfde ik de ouders van Fabian niet in de ogen te kijken. Ik ben inmiddels zelf vader van een jonge zoon, en ook ik wil dat mijn kind veilig kan opgroeien in deze stad.

BRUSSELSE KET

Fabian werd omschreven als een “echte Brusselse ket”. Een begrip dat een nog enigszins positieve connotatie kent. Bij “Brusselse jongere” is dat iets anders. Hierin weerklinken stereotypen, aangewakkerd door (online) beeldvorming. Dat bleek ook nu weer uit de vele reacties op sociale media. Maar, vraag ik me dan af, zijn deze mensen zélf nooit kind geweest? Een kind maakt fouten, zoekt grenzen op, leert. Dat is geen misdaad.

Als ik terugdenk aan mijn eigen kindertijd, dan was ik – zoals vele Brusselse ketten – fan van de politie. Ik groeide op in de Modelwijk in Laken: een sociale woonwijk bestaande uit meer dan twintig blokken, waar de politie vaak massaal aanwezig was. Een moeilijke wijk. Ik herinner me ook mijn eerste confrontatie met de politie en vooral hoe verwarrend die was. Waarom waren de agenten, waar ik zo naar opkeek, plots zo hard tegen ons, jonge kinderen? Wat hadden we misdaan?

Ik herinner me mijn eerste confrontatie met de politie en vooral hoe verwarrend die was.

Veel (Brusselse) jongeren herkennen dat gevoel en zijn diepgeraakt door het verhaal van Fabian. In de getuigenissen die we vorige week hoorden, vind je dan ook al snel een duidelijke rode draad terug: het vertrouwen tussen jeugd en politie is beschadigd. De stereotypen opnieuw vergroot.

Ik ben ervan overtuigd dat de politie en de Brusselse jongeren twee totaal verschillende talen spreken. Elk incident, elke dood, vergroot de afstand. En dan heb ik het nog niet over justitie. Families moeten soms jaren wachten om uiteindelijk te horen dat er geen proces komt. Geen erkenning, geen rechtvaardigheid voor hun kind. Ze kunnen het verleden niet afsluiten. Hoe kan je zo bouwen aan vertrouwen? Hoe kan je niet inzien dat de relaties in die context extreem verslechten?

COLLECTIEVE VERANTWOORDELIJKHEID

Voor ik in de politiek ging, was ik jeugdwerker en voorzitter van de VGC-jeugdraad. Ik zette me volop in om een verbindend figuur tussen jongeren en politie te zijn. Mijn jeugd in de Modelwijk had iets in mij aangewakkerd. Ik ging vaak raad vragen aan enkele ‘anciens’ uit het jeugdwerk, maar hun antwoord was steeds even ontmoedigend als duidelijk: “Laisse tomber, Ilyas.” Ze vertelden me over de rellen in Vorst eind jaren 1990. Over de talloze conflicten en de problemen op het terrein. “We strijden al meer dan dertig jaar. Er zal niets veranderen.”

Ik ging als jeugdwerker vaak raad vragen aan enkele ‘anciens’ uit het jeugdwerk, maar hun antwoord was steeds even ontmoedigend als duidelijk: “Laisse tomber, Ilyas.”

Toch blijf ik geloven dat toenadering tussen jongeren en politie wél mogelijk is. Inmiddels niet meer uit jeugdige naïviteit, maar uit noodzaak. Want dit is een collectieve verantwoordelijkheid. Ik wil samen met mijn partij het verschil maken. Ik wil nog steeds proberen om die verbindende factor te zijn.

Een deel van de oplossing begint bij de politie zelf: agenten moeten beter ondersteund worden om in dit soort situaties de juiste inschattingen te maken. Roekeloos en disproportioneel gedrag moet eruit. De onderbemanning bij de Brusselse korpsen is echter ook een feit dat we niet mogen ontkennen. De KUL-norm, die de theoretische politiecapaciteit per gemeente bepaalt, moet beter worden toegepast. Maar we moeten vooral ook werken een ‘nabijheidspolitie’. We moeten eindelijk werk maken van een eengemaakt korps dat een sterke band heeft met alle jongeren in Brussel. Een korps dat alle Brusselaars in vertrouwen nemen.

We moeten eindelijk werk maken van een eengemaakt korps dat een sterke band heeft met alle jongeren in Brussel.

Het streven daarnaar is overigens niet nieuw. Onder impuls van toenmalig staatssecretaris, Pascal Smet, werd in 2021 een proefproject opgezet in de politiezone Zuid dat politie, jongeren en jeugdwerkers structureel met elkaar in contact bracht. En eerder, in 2020, was partijgenoot en toenmalig Brussels Parlementslid, Els Rochette, initiatiefneemster van een resolutie in het parlement die de nabijheid tussen Brusselaars en de politie moest bevorderen. Toen al was mijn partij een drijvende kracht in dit verhaal.

Daarnaast is de kindtoets uit het federale regeerakkoord, die de politie richtlijnen moet geven over de omgang met minderjarigen, een stap in de goede richting. Ik deel ook de mening van docent politie-ethiek, Paul Jacobs, en pleit voor een politieopleiding waar de grondwet en mensenrechten centraal staan, naar het voorbeeld van Canada. En er is een strakker wetgevend kader nodig, zoals in Frankrijk, waar strengere regels gelden voor achtervolgingen in stedelijke gebieden.

Er moet een duidelijk kader opgesteld worden dat politiewagens verbiedt om aan hoge snelheid een park in te rijden.

Tot slot moeten we ook op het Brusselse niveau actie ondernemen. In samenspraak met de burgemeesters moet een duidelijk kader opgesteld worden dat politiewagens verbiedt om aan hoge snelheid een park in te rijden. Want we kunnen immers niet ontkennen dat dit bovenal een Brussels probleem is. De voorbeelden van tragische incidenten als deze zijn legio in onze stad, terwijl ze in de rest van het land een uitzondering zijn.

Wij, politici, zijn het kortom verplicht aan de Brusselaars om eindelijk concrete actie te ondernemen. Want drama’s als deze belangen ons allemaal aan. Fabian had eender welk ander kind kunnen zijn. Dat kunnen en mogen we niet aanvaarden. Nooit meer.

• politie
• jongeren
• Brussel