Zohran Kwame Mamdani won met glans de burgemeestersverkiezingen in New York. Dat is een tour de force. En niet alleen omdat hij een jaar geleden voor de meeste New Yorkers een nobele onbekende was. Het is een krachttoer omdat hij op papier niet het beste profiel had om in de Amerikaanse hoofdstad van het kapitalisme te winnen. En dat is een understatement. Niet alleen is hij een zelfverklaard democratisch socialist, hij is ook nog een migrant en een moslim. Dat is zowel voor Republikeinse en Democratische apparatsjiks vloeken in de Amerikaanse kerk.

MAMDANI'S LESSEN VOOR LINKS

Om die verrassende overwinning te verklaren, zijn al veel elementen aangehaald: van de zwakte van zijn tegenstanders tot zijn lach, charisma of politiek programma.

Ik wil focussen op drie elementen van Mamdani die tot lering kunnen dienen voor elke democratische politieke kracht, en met name voor links: zijn message, zijn ideologie en zijn omarming van digitale cultuur.

1. Mamdani is briljant in 'on message' communicatie

Message is niet louter de boodschap van de politicus, maar zijn gehele zijn. Het is de persoon die hij communiceert, met zijn sterktes en zwaktes, zijn overtuiging en persoonlijkheid in verschillende communicatieve gebeurtenissen. Niet één keer ondermijnde Mamdani zijn 'message'. Zijn stijl, identiteit, discours en politieke posities zijn consistent. Een politicus die nooit off message communiceert, is een zeldzaamheid. Ondanks de tegenstand van politici en de mainstream media, rijdt Mamdani het hele parcours foutloos. Of hij nu bij Fox te gast was, bij MSNBC of een hippe podcast. Mamdani was onbeschaamd democratisch socialist. Hij was onbeschaamd moslim, antiracist, pro-trans en LGBTQ+-rechten, onbeschaamd in het aanklagen van de genocide in Gaza en onbeschaamd anti-autoritair. En die boodschap werd niet alleen met de glimlach en flair gebracht: ze was retorisch krachtig. We zagen Mamdani biryani eten met de handen, bidden in de moskee, en feesten in een gay club. Filmpjes toonden hem met de taxichauffeurs die hij jaren voordien steunde door te participeren in hun 15 daagse hongerstaking tegen de stad. En met de Keffiyah om de hals kwam hij op voor de rechten van Palestijnen. En dat was geen gimmick, maar een uiting van een consistente ideologische positie die hij al jaren uitdroeg. Hij slaagde er bovendien in om een duidelijk onderscheid te maken tussen antizionisme en antisemitisme in een sociopolitieke context waar dat alles behalve makkelijk is, en kreeg de steun van menig Joodse burgers en prominenten.

Of Mamdani nu bij Fox te gast was, bij MSNBC of een hippe podcast: hij was onbeschaamd democratisch socialist.

Mamdani slaagt erin om zich niet alleen te positioneren als een New Yorker pur sang. Hij communiceert zijn democratisch-socialistische agenda als de essentie van wat New York is en wat New York nodig heeft. Iedereen die ooit in New York was, weet dat de stad ongelooflijk duur is. En ondanks het feit dat New York de meeste miljonairs van het land kent, is het ook een stad die draait op taxichauffeurs, deli's, garçons en barista's, op onderbetaalde kunstenaars en acteurs: op gewone mensen van allerlei pluimage en uit alle uithoeken van de wereld die in die stad terechtkomen en die New York New York maken. Mamdani was hun burgemeester. En dat was zichtbaar in de hippe maar goedkope kostuums en traditioneel islamitische kledij die hij draagt, in zijn posities en eetgewoontes, in hoe hij praat met de mensen en welke posts hij doet op sociale media.

Mamdani's message is uiteraard niet alleen identiteit en stijl. Message politics heeft lang synoniem gestaan voor gekunstelde en generische politieke communicatie die resoneert bij 'de mensen' omdat ze reproduceert wat de peilingen uitwijzen dat de politicus moest zeggen. Vanuit een traditioneel begrip van message politics zou Mamdani zijn moslim en migrant-zijn, net zoals zijn sociaaldemocratische overtuiging, moeten downplayen. Dat zou hem uiteraard heel zwak maken ten aanzien van de negatieve messaging die zijn tegenstanders op hem afvuren. Cuomo, Trump en Sliwa noemden hem onafgebroken onervaren, frameden hem als een gevaarlijke communist en uiteraard werd de islamofobe kaart getrokken. Al die zaken hadden weinig effect. Dat is net het gevolg van het feit dat Mamdani niet trachtte iemand te zijn die hij niet was. Al die aanvallen versterkten enkel maar zijn boodschap. Mamdani omarmde al die identiteitskenmerken die marketinggoeroes zouden afraden en dat was zichtbaar in zijn Instagram bio en zijn massamedia optredens, in zijn collabs en zijn omgang met vrijwilligers. Hij was migrant, moslim, antiracist, anti-seksist en democratisch socialist.

2. Mamdani is een trotse democratisch socialist

Mamdani past in de lijn van Bernie Sanders, Alexandria Ocasio Cortez en Rashida Taib. Het is lang geleden dat ik, zelfs in Europa waar democratisch socialisme nog net geen scheldwoord is, een politicus grote roergangers hoorde quoten. Mamdani startte zijn overwinningsspeech met het quoten van Eugene V. Debs. Debs was, tot voor Bernie Sanders, Amerika's meest bekende socialist. Debs was een vakbondsman en richtte in de VS de Socialist Party of America op. Hij was vijf keer kandidaat-president, de laatste keer vanuit zijn gevangeniscel. Debs quoten in een land die de red scare nog altijd niet verteerd heeft, waar socialisme voor velen gelijkstaat met de antithese van America zelf, is voor elke politieke marketeer waarschijnlijk de doodsteek. Ze onderschatten echter hoe de beweging die start met Sanders van onderuit verandering brengt en zo een blijvende culturele en ideologische impact heeft.

Mamdani predikt niet de revolutie, maar slaagt erin om een agenda van betaalbaarheid centraal te zetten.

Mamdani's ideologie komt duidelijk tot uiting in zijn politieke agenda. Een agenda die, ondanks wat veel tegenstanders beweren, niet über radicaal is, maar net heel pragmatisch en uitgekiend. Mamdani predikt niet de revolutie, maar slaagt erin om een agenda van betaalbaarheid centraal te zetten. Doordat zijn tegenstanders die bescheiden agendapunten zoals rent-frees, gratis kinderopvang en betaalbare boodschappen framen als revolutionair, dragen ze bij tot hun eigen abnormaliseren en plaatsen ze zijn boodschap centraal. Ze laten hem ook toe om die punten te beargumenteren, en net daar zit Mamdani's sterkte. Hij praat niet in oneliners, hij praat vanuit een heel sterk ontwikkeld democratisch socialistisch analysekader. De echte sterkte en omwenteling van Mamdani zit niet in die concrete agenda, maar in het feit dat hij mensen de wereld op een andere manier leert denken. Zijn grote impact is niet zijn electorale overwinning, maar het ideologisch frame dat geïntroduceerd wordt in de publieke sfeer.

Laat me even duiden. Ideologie wordt - vaak door mensen in het politieke centrum of door mensen die zich a-politiek noemen - als gevaarlijk of, op zijn minst, als bias en dus onwenselijk beschouwd. Echter. Ideologie is overal. Veel van de zaken die we zien als feitelijk, zijn enkel maar feitelijk omdat ze gemedieerd worden door een ideologische bril die dominant is en zo de status van normaliteit heeft verworven. Concreet: in de laatste 30 à 40 jaar bekijken we als samenleving de realiteit door een neoliberale, nationalistische en eurocentrische bril. Het is die bril die gebruikt wordt om te bepalen wat abnormaal, onrealistisch en radicaal is.

Het is net hier dat we de impact zien van Mamdani: zijn discours vertrekt vanuit een door en door globaal perspectief. Zijn democratisch socialisme is niet nationalistisch, het combineert een dekoloniaal denken met internationale solidariteit, klassenanalyse met antiracisme en pro-LGBTQ+-rechten. En belangrijker nog: zijn hele leven, opleiding en identiteit zijn representatief voor die visie. Hij is een product van die globale beweging. Hij is Zohran Kwame Mamdani, de democratisch socialist die gelijkheid, rechtvaardigheid en solidariteit bepleit vanuit een internationaal perspectief.

Zijn ideologische perspectief stelt Mamdani in staat om verschillende deelstrijden met elkaar te verbinden en een massabeweging op te bouwen.

Dit ideologische perspectief stelt hem in staat om verschillende deelstrijden met elkaar te verbinden en een massabeweging op te bouwen. Mamdani's succes toont aan hoe dit perspectief een betere manier biedt om de werkelijkheid te begrijpen - althans vanuit het standpunt van degenen die niet leven volgens het neoliberale succesverhaal of zich schikken naar de dominante denkbeelden. Dit perspectief op de werkelijkheid voelt voor hen realistisch, omdat het erkent dat zij slachtoffers zijn van de dominante blik en structuren en, nog belangrijker, omdat het hen een stem, hoop en handelingsvermogen geeft. Zij kunnen zichzelf nu voorstellen als bouwers van hun eigen toekomst. Dat is een gigantische overwinning, zeker in de Amerikaanse context.

3. Mamdani omarmt digitale cultuur

Al het voorgaande zou triviaal geweest zijn, mocht Mamdani en zijn campagneteam er niet in geslaagd zijn om digitale media en digitale cultuur te omarmen. Het is nog altijd een vloek aan de linkerzijde en zelfs in het politieke centrum. De digitale sfeer wordt nog altijd stiefmoederlijk behandeld. De uitzonderingen zoals Ocasio Cortez en Corbyn bevestigen de regel. Toegegeven, er wordt soms flink geïnvesteerd in online propaganda door politieke partijen, maar dit lijkt vaak niet veel meer dan een verderzetting van traditioneel denken over politieke propaganda. Digitale media worden dan gezien als reclame-opportuniteiten net zoals kranten en televisie die aanboden. En uiteraard is dat het geval. Maar digitale media zijn meer.

Digitale media hebben ook een ideologische functie: ze normaliseren mee onze blik op de wereld.

Digitale media zijn voor steeds meer mensen de plaats bij uitstek waar ze sociaal zijn, waar ze connectie leggen, waarden opbouwen en dus hun blik op de wereld vormgegeven wordt. Digitale cultuur is dus niet louter beperkt tot de online sfeer. Integendeel: onze cultuur is een digitale cultuur. De digitale media logica doordringt alle domeinen van de samenleving. Digitale media functioneren als centrale sociale, sociolinguïstische infrastructuren die mee de architectuur uitmaken van onze hedendaagse samenlevingen. Ze sturen interactie, co-construeren sociaal zijn en hebben dus een grote culturele en politieke impact. Digitale media hebben ook een ideologische functie: ze normaliseren mee onze blik op de wereld. Elkeen die politieke verandering wil brengen, kan niet anders dan die digitale media, en de digitale culturen die er groeien heel serieus nemen.

En laat net daar Mamdani en zijn campagneteam geniaal zijn. Mamdani als personage is gebouwd met bouwstenen uit verschillende digitale culturen. De stijl van zijn video's en posters was een essentieel onderdeel van zijn message. Hij is de keizer van de verticale video. Hij domineerde Instagram en TikTok. En hij deed dat met politieke inhoud, maar ook met stijl en overtuiging. Zijn eerste campagnedag voor burgemeester startte hij met een filmpje waar we hem zien speechen en zijn steun uitspreken voor de strijd van de New Yorkse taxichauffeurs. Enkele filmpjes later komen de vintage filters en lettertypes die zijn narratief vervolmaken. Mamdani wordt vintage New York, maar ook arty New York en working class New York.

Mamdani's burgemeesterschap startte met een heel specifiek mediaformat: de onbekende politicus die vragen stelde aan de gewone man. Die luisterde naar hun verhaal. Die filmpjes gingen snel viraal. Dat was enkel het begin. De campagne toonde zich niet alleen meester in het gebruik van digitale media, ze begreep digitale cultuur. De clips waren grappig en activistisch, ze waren in tune met digitale cultuur en New York cultuur. Het campagneteam, en vooral Mamdani zelf, produceerde content die 'Mamdani-de-politicus' verkocht als een 'digital native'. Integratie in platformcultuur draagt bij tot viraliteit, maar geeft ook een extra laag authenticiteit en herkenbaarheid aan. Mamdani bouwde op TikTok en Instagram een groot bereik op, en dat was essentieel in die ideologische en electorale impact. Mamdani's message kon maar worden opgepikt door die investeringen in die digitale communicatie. Zijn digitale dominantie was, voor zover ik kon vaststellen, vooral een organische dominantie. Zijn boodschap werd massaal gereproduceerd door jongeren die hem wilden steunen, of mee surften op zijn zichtbaarheid in de aandachtseconomie. Mamdani's boodschap werd ook ondersteund en gereproduceerd door een heel netwerk aan sociale media influencers en kanalen. Van Subway Takes, Mathy and Kaido, Rah Money, Nicolas Nuvan tot Cucopuffs. Mamdani bereikte iedere New Yorkse internet niche. Mamdani had rizz.

Er wordt vaak meewarig gedaan over digitale media, zeker op links.

Er wordt vaak meewarig gedaan over digitale media, zeker op links. De overwinning van Mamdani is echter onvoorstelbaar zonder die digitale infrastructuur, en vooral zonder dat het team die digitale culturen omarmt. Die digitale technologie is bovendien niet alleen een message infrastructuur of een ideologische apparaat. Ze is ook een centrale organisatie infrastructuur. Zeker op de linkerzijde wordt vaak een dichotomie gecreëerd tussen community organizing en digitale strijd. Ze zijn echter door en door verbonden. Zijn sterke online aanwezigheid mobiliseert, maar technologie laat het ook toe om mensen te mobiliseren en organiseren. Heel snel zien we bijvoorbeeld dat Mamdani een echte beweging opstart door mensen aan te zetten om mee te helpen: niet alleen om te doneren, maar ook om te gaan kloppen op deuren en mensen op te bellen. Er worden ook optredens, comedy shows en zoektochten in de stad georganiseerd. Die zaken staan niet los van die digitale realiteit, ze worden erdoor mogelijk gemaakt.

De digitale infrastructuur is centraal in wat 'big organizing' genoemd wordt. Big organizing is in wezen de opbouw van een beweging op basis van een ideologische agenda. Die beweging is enerzijds een socio-cultureel gegeven: ze fungeert als leeromgeving voor de militanten. Anderzijds is het een organisatorisch gegeven: de beweging krijgt handen en voeten. Mamdani's digital messaging liet toe een beweging op te bouwen van 100.000 vrijwilligers. Digitale technologie werd gebruikten om mensen op te bellen, om vrijwilligers te sturen en de campagne te organiseren. Die beweging heeft miljoenen mensen bereikt, in New York, de VS en in elke uithoek van de wereld.

MAMDAMI'S LESSEN VOOR EEN DEMOCRATISCHE TOEKOMST

In een land dat steeds verder afglijdt naar autoritarisme, toont Mamdani hoe je een democratische overwinning kan claimen. Niet door je te plooien naar de macht, niet door je te beroepen op peilingen en inhoudsloze marketing. Maar door een echte ideologische tegenmacht op te bouwen. Mamdani startte niet met wat aanvaardbaar of normaal was, in tegendeel. Hij vertrok vanuit een stevige principiële positie en verzamelde steun voor die positie. Hij deed dat tegen de gevestigde waarden in. Niet alleen Republikeinen, maar ook het establishment van de Democratische partij waren anti, net zoals de zogenaamd progressieve New York Times. Hij verbindt mensen niet door ze naar de mond te praten, maar door hun verhaal serieus te nemen en een plaats te geven in de ideologische beweging die hij voorstaat. Opmerkelijk was ook dat hij dat expliciet binnen een democratische logica deed. Hij was absoluut niet te beroerd te zeggen dat hij de burgemeester voor elkeen zal zijn. Dat hij bereid is te praten met iedereen, maar ook dat hij zijn principes heeft en zal inbrengen. Hij appelleerde niet louter naar een radicale achterban, maar trachtte zijn positie te normaliseren.

Mamdani appelleerde niet louter naar een radicale achterban, maar trachtte zijn positie te normaliseren.

Even belangrijk is het serieus nemen van digitale cultuur. We kunnen er op sakkeren, klagen dat de aandachtsspanne van jongeren te kort is en dat het vroeger allemaal beter was. Democraten hebben echter niet de luxe om digitale cultuur te negeren. Een beweging die de digitale sfeer negeert, is gedoemd te falen. Dat gezegd zijnde. De beweging die nu opgebouwd is, is een cruciaal onderdeel van Mamdani's macht. Obama kon in 2008 eenzelfde enthousiasme opwekken en ook hij gebruikte digitale media niet louter als een communicatief maar ook organiserend media. Echter, zodra hij aan de macht kwam, werd die beweging gezien als een probleem veeleer dan een asset. Dat is een fundamenteel verschil - naast natuurlijk de ideologische verschillen - tussen Obama en Bernie Sanders. Sanders heeft de beweging, die hij opbouwde in 2016, steeds verder gevoed. En zowel Ocasio Cortez als Mamdani zijn daar producten van.

Het succes van Mamdani zal afhangen van hoe hij omgaat met die beweging. De eerste signalen zijn hoopgevend: hij gaf al aan dat die strijd moet worden verdergezet. Mamdani ziet in dat een democratie niet overleeft op democratische bestuurders. Het heeft democratische burgers nodig die bij het beleid betrokken zijn. Of dat nu betekent dat ze zich verzetten, of dat beleid steunen. Het is die nieuwe wind die nodig is om de democratie te redden van de bestuurders die om de vier jaar hengelen om de steun van de bevolking via marketingpraatjes. Die bang zijn om het roer om te gooien, die bang zijn om nog te herverdelen of te praten over rechten en strijden voor minderheden.

• VS
• New York
• Mamdani