Afschuwelijk. Dat is het enige woord dat nog enigszins recht doet aan wat er elke dag blijft gebeuren in Gaza. Het staakt-het-vuren was nauwelijks ingegaan, of het Israëlische leger opende opnieuw het vuur. Zo zijn nu al ruim 45.000 mensen gedood sinds 7 oktober 2023 en de Israëlische inval als reactie op de slachtpartij van Hamas. Onder hen minstens 17.000 kinderen. En elke dag loopt de teller op. Onschuldige kinderen, moeders, vaders en grootouders die sterven in scholen – als er überhaupt nog een staat vandaag – in tentenkampen, in ziekenhuizen. Zelfs humanitaire konvooien worden geviseerd. Vandaag is Gaza een maanlandschap, bezaaid met het puin van een volk én van de internationale rechtsorde. Het internationale antwoord op de gruwel lijkt ook op.

Mijn generatie ligt elke dag wakker van de waanzin in Gaza. "Oskar, waarom doet de politiek niets?"

Mensen spreken me er vandaag over aan. Vooral jongeren. Want mijn generatie ligt elke dag wakker van die waanzin. En dan is de vraag die volgt: “Oskar, waarom doet de politiek niets? Die oorlog is nu al meer dan anderhalf jaar aan de gang?” Aan een ellenlange geopolitieke uitleg en de rol die ons land ‘maar’ op het wereldtoneel kan spelen, hebben al die jongeren geen boodschap. En ze hebben gelijk. We zijn dan wel een klein land in een wereld die vandaag in brand staat, maar alles wat we kunnen doen om deze waanzin te stoppen, moeten we doen. Op onze manier, met onze middelen. Van diplomatie en humanitaire hulp tot sancties en een betoging voor vrede in de straten van Brussel: elke stap om druk te zetten, elke inspanning voor menselijkheid telt. En nee, dat is niet naïef. Want naïef blijven is, vaker dan men denkt, een teken van kracht, onthield ik ooit van de Franse auteur Lucien Arréat.

Behalve bovenstaand antwoord probeer ik diezelfde jongeren ook uit te leggen wat Vooruit hierover denkt, maar vooral ook concreet doét. Sinds de moordpartij van Hamas en de militaire reactie van Israël heeft Caroline Gennez, toen nog federaal minister van Ontwikkelingssamenwerking en vandaag minister in de Vlaamse regering, meteen de kant gekozen van álle slachtoffers. Dat betekent: de onschuldige kinderen en burgers in Gaza én de Israëlische slachtoffers en gijzelaars. Dat werd Vooruit – zeker in de beginweken van de oorlog – niet door iedereen in dank afgenomen. En uiteraard hebben we, net zoals vele anderen, een staakt-het-vuren geëist en een einde aan het geweld, maar nog meer hebben we druk gezet om humanitaire hulp toe te laten en die ook geleverd en opgevoerd. Zelfs via de lucht, toen het écht niet anders kon. Met de moed der wanhoop. En die wanhoop heeft de wereld nog eens dubbel en dik gevoeld, toen maanden later zelfs een staakt-het-vuren Benjamin Netanyahu niet tot inkeer kon brengen.

Het doel van Netanyahu is duidelijk na anderhalf jaar geweld: ze willen de Palestijnen gewoon weg. Weg naar Oost-Afrika, of weggebombardeerd.

Het doel van de extreemrechtse Israëlische regering en Netanyahu is dan ook duidelijk na anderhalf jaar geweld: ze willen de Palestijnen gewoon weg. Weg uit Gaza, weg uit West-Bank. Weg naar Oost-Afrika, of weggebombardeerd. En daarin wordt Netanyahu gesteund door een andere autoritaire leider: Donald Trump. Als Trump zegt dat hij van Gaza een resort wil maken, dan verklaren we hem hier bij ons knettergek. Maar dat hebben we in het verleden al verschillende keren gedacht én verklaard. Tot de dag dat het écht gebeurt. Zoals met de afschaffing van USAID gebeurde, het Amerikaanse agentschap voor internationale ontwikkeling. Opnieuw een ongelooflijk domme en kortzichtige beslissing, wat geldt voor zo goed als alle beslissingen van Trump. Want de VS draagt – of droeg – net als Europa héél veel bij aan ontwikkelingssamenwerking en internationale hulpverlening, ook in Gaza. Dan gaat het om kinderen eten en drinken geven, over vaccinaties, of over medische hulp in ziekenhuizen.

Tegen die nieuwe wereldorde van brute macht – die ook onze veiligheid en welvaart in gevaar brengt – zal ik blijven strijden: met mijn stem in het parlement, op straat, met alles wat ik in mijn lijf heb. Net daarom vond ik de uitspraak van premier Bart De Wever over Netanyahu ook zo zorgwekkend. Want terwijl het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel heeft uitgevaardigd, zegt de Belgische premier doodleuk dat Netanyahu in België níet zou worden opgepakt. Zelfs in een oorlog gelden regels: van onschuldige burgers, hulpverleners en journalisten blijf je af. Punt. Het internationaal strafrecht is daarover glashelder. En ons land staat aan de kant van het internationaal recht en aan de kant van alle onschuldige slachtoffers. Dat, en alleen dat, was het juiste antwoord geweest van de premier op die hypothetische vraag. In publiek moet een premier het standpunt van België vertolken en niet zijn persoonlijke mening.

In publiek moet een premier het standpunt van België vertolken en niet zijn persoonlijke mening.

De rechtsorde zoals we die decennialang gekend hebben, lijkt wel onder het puin van Gaza te liggen. Het is precies daarom dat we het internationaal (straf)recht en die internationale rechtsorde – die ons zo dierbaar maar vandaag onder zware druk staat – nu meer dan ooit verdedigen en weer opgraven. De strijd voor vrede, voor recht, voor menselijkheid is soms lang, soms ondankbaar, maar ze is nooit naïef. Omdat het de enige strijd is die telt.

Samenleving & Politiek, Jaargang 32, 2025, nr. 5 (mei), pagina 50 tot 51

• Gaza
• Israel
• oorlog